تبادل لینک هوشمند تاکتیک، آموزش و شانس، اصلی‌ترین عواملی هستند که مشخص می‌کنند چه کسی از یک نبرد تن به تن هوایی (Dogfight) زنده بیرون می‌آید. جنگ‌جهانی دوم، عرصه‌ی قدرت‌نمایی خلبانانی بود که در عصر مدرن مانند پهلوانان باستان در رزم‌های تن به تن، رو در روی یکدیگر می‌جنگیدند.
ر چند امروزه با ظهور موشکهای هدایت شونده و رادارهای دوربرد، به نظر می‌رسد کمتر شاهد چشم در چشم شدن خلبانان باشیم، اما واقعیت این است که هنوز درصد بسیار بالایی از درگیری‌ها، مثل قدیم در رویارویی نزدیک صورت می‌گیرد.
خلبانان در چنین نبردهایی هنوز هم سعی می‌کنند با مانورهای سخت که فشار بسیار زیادی به خلبان و هواپیما می‌آورند پشت سر هواپیمای دشمن قرار بگیرند، با این کار تنها چکاندن ماشه می‌ماند و هواپیمای دشمن به ندرت می‌تواند از چنگال حریف بگریزد.
از جنگ جهانی دوم تا کنون، یک سوی این نبرد خلبانان بوده‌اند و سوی دیگر مهندسان، چرا که پیروزی در نبرد نزدیک به ترکیبی از مهارت و فناوری وابسته است. در ادامه قدرتمندترین جنگنده‌های نبرد نزدیک معرفی می‌شوند.
البته نباید از نظر دور داشت که رتبه بندی انجام شده تقریبی است چرا که کارآیی جنگنده‌ها به سرعت و ارتفاع پرواز و بسیاری عوامل دیگر بستگی دارد و هر جنگنده در یک شرایط خاص بهترین کارآیی خودش را به نمایش می‌گذارد که ممکن است در یک نبرد واقعی، شرایط به نفع طرف مقابل باشد.
۱۰- به صورت مشترک برای جنگنده‌های داسو میراژ ۲۰۰۰ و بویینگ/مک‌دانل داگلاس اف ۱۵ ایگل
جنگندهی فرانسوی «داسو میراژ ۲۰۰۰» (Dassault Mirage 2000) از بیشتر جهات با جنگندهی اف ۱۶ برابری می‌کند، اما نرخ گردش ناگهانی آن در ارتفاعات متوسط و زیاد بیشتر از رقیب آمریکایی است با این وجود گفته می‌شود نرخ گردش مداوم آن که هواپیما می‌تواند تمام مدت پرواز آن را حفظ کند، کمتر از جنگندهی اف ۱۶ است.
نیروی هوایی هند گزارش کرده که این جنگنده در تمرینات رزم هوایی در برابر میگ ۲۹ روسی عملکرد ضعیفتری داشته است. به هر ترتیب میراژ ۲۰۰۰ با بال‌های مثلثی بزرگ و دلتا شکلش یک جنگندهی سریع و بلند پرواز شناخته می‌شود.
این جنگنده که به خوبی مسلح شده و مجهز به امکانات مناسبی است، هنوز هم از احترام ویژه‌ای میان خلبانان برخوردار است. آخرین گزارش‌ها از تمریناتی که برای مقابله با نیروی هوایی هند طراحی شده‌اند نشان می‌دهند با وجود توانمندی بیشترسوخوی ۳۰ روسی در اجرای مانورهای پیچیده با سرعت کم، جنگنده اف ۱۵ قادر است با استفاده از تاکتیک‌های بهتر، از میدان پیروز خارج شود.
۹- چنگدو جی ۱۰
مثل خود چینی‌ها، ظاهر کوچکش ممکن است کمی غلط انداز باشد، اما شایعاتی هست که می‌گویند در تمرینات، حریفان بزرگتر از خود مانند سوخوی ۲۷ و جی ۱۱ را با گردش‌های ناگهانی وحشتناکی که تا ۳-/۹+ برابر شتاب جاذبه، به هواپیما فشار می‌آورد، به زانو درآورده است.
این جنگنده همچنین گردش‌هایی که تا ۸.۹ برابر شتاب جاذبه فشار وارد می‌کنند را به راحتی تحمل می‌کند. البته بعید است که هیچ خلبانی بتواند بیش از چند ثانیه نزدیک به ۹ برابر وزن خود را روی صندلی تحمل کند. با این وجود خلبان‌های این جنگنده در نمایش‌های عمومی چنان پیچ و تاب‌هایی به هواپیما می‌دهند که همگان را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
جنگندهی «چنگدو جی ۱۰» (Chengdu J10) به طور کلی امتیازات بسیار بالایی را در شعاع گردش کم، پنهان‌کاری بصری و عملکرد در سرعت پایین کسب کرد، ضمن آنکه دید بسیار وسیع خلبان در این هواپیما یک امتیاز ویژه دیگر نیز برای این جنگنده چینی منظور می‌کند.
۸- جنرال‌داینامیکس/لاکهیدمارتین اف ۱۶ فالکون
مهندسان، زمانی که این هواپیما را طراحی می‌کردند تنها به فکر یک چیز بودند، نبرد نزدیک. هر چند دوران اوج این هواپیما گذشته اما هنوز هم می‌تواند ماموریتی را که به خاطر آن طراحی شده به خوبی انجام دهد، البته این جنگندهی سالخورده کمی هم چاق شده چرا که برای به روز ماندن تجهیزات جدیدی را بر روی آن نصب کرده‌اند.
یکی از جذاب‌ترین این تجهیزات «سامانه‌ی مشترک نشانگر نصب شده بر روی کلاه خلبان» (Joint helmet mounted clue) است. در جنگ جهانی دوم خلبان‌ها برای نشانه روی مسلسل روی هواپیمای یکدیگر، چنان در آسمان به هم میپیچیدند که سربازان در روی زمین با نگاه کردن به آنها سرگیجه می‌گرفتند چرا که می‌بایست حتما برای هدفگیری، مگسک نشانه‌روی روی دماغه هواپیما را دقیقا به سمت دشمن بگیرند.
بعدها که موشکهای هدایت شونده وارد کارزار شدند، نقطه نشانه روی به یک مربع شیشه‌ای بزرگ تبدیل شد که کافی بود هواپیمای دشمن در آن قرار گیرد تا موشک بر روی هدف قفل شود. سامانه جدیدی که روی کلاه خلبانان جنگنده اف ۱۶ نصب شده در واقع همان مربع شیشه‌ای است که روی کلاه خلبان گذاشته‌اند.
البته کمی مخلفات مثل نمایش اطلاعات پرواز هم به آن اضافه شده. بدینترتیب کافی است که خلبان سر خود را بچرخاند تا حسگرهای نشانه روی به سمت هدف قرار گیرند. قابلیت‌های این کلاه جالب وقتی با موشکهای جدید اف ۱۶ شامل «ایم ۹ ایکس» (AIM 9X) و «پیتون ۵» (Python 5) ترکیب شوند، ترس را در جان حریف می‌اندازند.
اما وحشت واقعی هنگامی دشمن را فرا می‌گیرد که یک موشک پیتون ۵ از یک اف ۱۶ به سویش رها شود. برخی معتقدند این سلاح، یکی از بهترین موشکهای هوا به هوای جهان است که نه تنها به خوبی در برابر اخلال مقاومت می‌کند بلکه به خاطر محدوده‌ی وسیع درگیری (weapon engagement zone)، از هر جهتی که نزدیک شود، رهایی از چنگال آن به سختی ممکن است.
هواپیمای اف ۱۶ با بال‌هایی کوچکتر نسبت به همتایانی چون میراژ ۲۰۰۰ انرژی را کمتر هدر می‌دهد چرا که با مقاومت هوای کمتری مواجه است. کوچک بودن این جنگنده همچنین موجب می‌شود که در نبرد از فاصله‌ی نزدیک به آسانی از چشم دشمن پنهان شود و با یک گردش حیرت آور که از مشخصه‌های اف ۱۶ هست در موقعیتی قرار بگیرد که حریف تصورش را هم نمی‌کند.
این هواپیما در مقایسه با جنگنده سوپرهورنت (Super Hornet) با تجهیزات یکسان، از نسبت نیروی پیشران به وزن بیشتری برخوردار است و در ارتفاع زیر ۱۰ هزار پا، عملکردی مشابه جنگنده تایفون (Typhon) از خود نشان می‌دهد. این جنگنده حریفی نیست که کسی آن را به دیده‌ی تحقیر نگاه کند.
۷- سوخوی ۳۰
بارزترین ویژگی جنگنده «سوخوی ۳۰» (Sukhoi 30) ، چابکی خارق‌العاده آن هنگام پرواز با سرعت پایین است. سوخو ۳۰ قدرت مانور باورنکردنی خود در سرعت‌های پایین را مرهون آیرودینامیک عالی و سامانه تغییر زاویه بردار رانش ۳ بعدی موتورش است.
روی کلاه خلبان سوخوی ۳۰ هم مانند جنگنده اف ۱۶ یک سامانه هدفگیری نصب شده که با کمک آن، موشکهای کوتاه برد و کارآمد جنگنده، روی اهداف مورد نظر خلبان قفل می‌شوند. توپ قدرتمند و دقیق این جنگنده هم قادر است در هنگام لزوم، بارانی از گلوله را بر سر دشمن بریزد.
تنها مشکل جنگندهی سوخوی ۳۰ هیکل بزرگ آن است که به زحمت می‌توان آن را از دید خلبانان دشمن پنهان کرد.
۶- میگ ۲۹
با وجود سن بالا، میگ ۲۹ که در بسیاری از سامانه‌های تسلیحاتی با جنگنده فلنکر (Flanker) مشترک است، این جنگنده هنوز هیبت خود را حفظ کرده و رعب‌آور است.
در حال حاضر، مدل هندی این جنگنده به نام میگ ۲۹ K/KUB مجهزترین نوع این جنگنده است اما این نوع تنها می‌تواند تا ۷ برابر شتاب جاذبه‌ی زمین را تحمل کند در حالیکه مدل زمین پایه قادر است تا شتابی ۹ برابر شتاب جاذبه زمین را تاب بیاورد.
بر اساس مطالعات شرکت سازنده از جنگ‌های واقعی، سازه مستحکم میگ ۲۹ درجه‌ای از حفاظت را برای آن در میادین نبرد تامین می‌کند. یکی از خلبانان اف ۱۶ که با میگ ۲۹ رویارویی داشته است، اظهار می‌کند در سرعت‌های پایین، جنگیدن با میگ ۲۹ مثل نبرد با اف ۱۸ است با این تفاوت که میگ از قدرت موتور بالاتری برخوردار است.
دماغه هورنت در سرعت پایین واقعا قابل هدایت به اطراف است اما برای بازیابی انرژی باید از ارتفاع خودش بکاهد که این امر به ما اجازه می‌دهد بالای سرش قرار گیریم. میگ ۲۹ هم در سرعت پایین به همین صورت قابل هدایت است اما قادر است با سرعت بیشتری انرژی خودش را بازیابی کند.
۵- ساب JAS 39 گریپین
یک ضرب المثل مخصوص خلبان‌ها می‌گوید:«دید را ازدست دادی، نبرد را از دست دادی» به نظر می‌رسد طراحان گریپن این ضرب المثل را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند و این جنگنده، چنان کوچک از کار درآمده که یک لحظه چشم برداشتن از آن در نبرد نزدیک موجب می‌شود دیگر نتوانید آن را پیدا کنید تا زمانی که ناگهان آن را پشت سر خود می‌بینید و آن موقع دیگر رهایی از چنگال حریف به سادگی ممکن نیست.
هر چند این هواپیما قدرتمندترین جنگنده لیست ما محسوب نمی‌شود اما چابکی آن خیره کننده است، ضمن آنکه این هواپیما به خوبی تسلیح شده و به خوبی، خلبان را از وضعیت هواپیما و شرایط نبرد آگاه مي‌کند.
نمایشگر نصب شده روی کلاه خلبان بر گرفته از سامانه بسیار پیشرفته موجود در جنگنده تایفون است و ترکیب آن با موشکهای قدرتمند IRIS-T توانمندی‌های هر یک از این سامانه‌ها را دو چندان می‌کند. IRIS-T یک سلاح برجسته است که ضمن برخورداری از چابکی و قدرت بالا، دقت زیادی در تمیز دادن اهداف از یکدیگر دارد.
گریپن در یک کلام جنگنده‌ای است که به خوبی انرژی خود را حین نبرد حفظ می‌کند و کمترین بازتاب راداری را در میان جنگنده‌های لیست ما دارد ضمن آنکه با دید چشمی هم به سختی قابل رویت است.
4- جنگنده داسو رافال
نبردهای هوایی نزدیک پر از جست و خیز و تعقیب و گریز هستند. طی عملیات بسیار پیش می‌آید که خلبان مجبور می‌شود در حالیکه دماغه هواپیما رو به بالا است و اصطلاحا هواپیما در زاویه حمله زیاد قرار گرفته، مانورهای دیگری هم انجام دهد.
اینجا جایی است که رافائل (Rafale) عرض اندام می‌کند و حتی از جنگنده تایفون هم پیش می‌افتد. اما این همه آن چیزی نیست که رافائل در چنته دارد. پیشرفته‌ترین توپ هوایی جهان بر روی این جنگنده نصب شده و هر چند تجهیزات نصب شده روی کلاه خلبان یک نقطه ضعف در این جنگنده به شمار می‌رود اما به طور کلی خلبان‌ها از رابط کاربری آن بسیار راضی هستند.
همچنین این جنگنده مثل تمام ناونشین‌ها در سرعت‌های پایین بسیار آرام است تا حدی که می‌توان آن را حین انجام عملیات با پایین‌ترین سرعت‌های معمول در نبردهای هوایی نزدیک، مطیع و حرف گوش کن نگاه داشت. این در حالی است که معمولا در سرعت‌های پایین به دلیل کاهش سرعت جریان هوا روی سکان‌ها، کارآیی فرامین به شدت افت می‌کند و هواپیما از فرمان خلبان تبعیت کمتری نشان می‌دهد.
این جنگنده فرانسوی همچنین می‌تواند در ارتفاعات نزدیک به سطح دریا، گردش‌های ناگهانی انجام دهد که از عهده تایفون خارج است. رافال با ایستادگی قابل تحسین در برابر اف ۲۲ حین تمرینات نشان داده است که یک جنگنده‌ي سرسخت در نبردهای هوایی نزدیک محسوب می‌شود.
3- جنگندهی لاکهیدمارتین اف ۲۲ رپتور
نسبت عالی توان موتور به وزن هواپیما، بارگذاری کم بال، مجهز بودن به تغییر دهنده جهت رانش موتور ۲ بعدی از شکارچی (RAPTOR) یک جنگندهی ترسناک ساخته که هر کسی، جرئت چشم در چشم شدن با آن را پیدا نمی‌کند. اما این غول دنیای جنگنده‌های هوایی نقاط ضعفی دارد که گاهی آن را مغلوب می‌کند.
اولین آنها ابعاد بزرگ آن است که پنهان شدنش از دید خلبانان را در یک نبرد نزدیک بسیار سخت می‌کند. همچنین کلاه خلبانان این هواپیما از نمایشگر برخوردار نیست و خلبان باید برای هدفگیری موشک حتما دماغه را به سوی هدف بگیرد. علاوه بر این موشکهای برد کوتاه این هواپیما دیگر خیلی قدیمی شده ضمن آنکه این پرنده تنها قادر به حمل ۲ موشک ایم ۹ ام (AIM 9M) آن هم در داخل بدنه است که بدینترتیب شیوه استفاده از آنها بسیار محدود می‌شود.
بر اساس صحبت‌های خلبانان تایفون که در برابر اف ۲۲ قرار گرفته‌اند، هر چند تغییر دهنده بردار رانش موتور رپتور به اجرای مانورهای پیچیده کمک می‌کند اما با به کارگیری آن فورا هواپیما انرژی خود را از دست می‌دهد. همین عوامل باعث شده که خلبانان رپتور همیشه سعی کنند جنگ را به ارتفاعات بالا و در سرعت‌های زیاد بکشانند.
2- جنگنده مک‌دانل‌داگلاس/بویینگ اف-ای ۱۸ سوپرهورنت
فرمان‌پذیری یا هندلینگ واژه‌ای آشنا برای تمام رانندگان است، اگر فرض کنیم جنگنده اف ۱۸ یا هورنت(Hornet) یک خودرو می‌بود رانندگان عاشق هندلینگ آن می‌شدند چرا که خلبانان روی دماغه این هواپیما تسلط بسیار عالی دارند و به راحتی آن را به جهت دلخواهشان هدایت می‌کنند.
موشکهای ایم ۹ ایکس که در زیر بال این هواپیما قرار گرفته هم در نبرد هوایی نزدیک یک نقطه اتکا به شمار می‌رود. این هواپیما در ارتفاع کم به خوبی پا به پای سایر جنگنده‌ها نبرد می‌کند اما اگر برای هدف قرار دادن یک رپتور (RAPTOR) ، تایفون یا رافائل به ارتفاعات اوج بگیرد در برابر آنها چندان حرفی برای گفتن ندارد.
حتی خلبانان اف ۱۶ می‌گویند سوپرهورنت که نوع ارتقاء یافته‌ی هورنت‌های قدیمی است در ارتفاعات بالا خیلی سریعتر از جنگنده آنها انرژی خود را از دست می‌هد. اما اگر پای مانورهای سنگین به میان کشیده شود سازه هورنت‌های قدیمی خیلی بهتر از سوپر هورنت‌ها فشار را تحمل می‌کنند چرا که پدربزرگ‌ها می‌توانستند تا ۹ برابر گرانش زمین شتاب را تحمل کنند در حالیکه سوپرهورنت‌های جوان بیش از ۷ برابر گرانش زمین توان تحمل فشار ندارند ندارند.
یکی از خلبانان این جنگنده‌ها از قابلیت خارق‌العاده اف ۱۸ برای انجام مانوری به نام (Turbo nose down) یاد می‌کند که می‌تواند طی اوجگیری با زاویه حمله زیاد که این جنگنده با از دست دادن انرژی به سرعت از نفس می‌افتد او را از مهلکه نجات دهد.
خلبان در این مانور، توان اضافی موتور را برای بیرون کشیدن ناگهانی هواپیما از حالت پرواز با زاویه حمله زیاد به کار می‌گیرد و به سرعت هواپیما را از وضعیت خطرناکی که به آن دچار شده خارج می‌کند.
اما اگر به هر ترتیب هواپیمای دشمن در پشت سر هورنت قرار بگیرد، هنوز یک برگ برنده دیگر برای بازی هورنت مانده و آن موشکهای ایم-۱۳۲ هستند که قادرند پس از شلیک شدن، ۱۸۰ درجه چرخیده و سپس در کسری از ثانیه روی اهدافی در موقعیت ساعت ۶ قفل و آنها را منهدم کنند.
البته این یک تاکتیک دفاعی پر ریسک است و اجرای آن خلبانانی با اعصاب آهنین را می‌طلبد که به فناوری اعتماد کامل کنند.
1- جنگنده یوروفایتر تایفون
گردش‌های وحشیانه، توان اضافی بسیار زیاد این موتور و نمایش یک عملکرد واقعی در شتاب ۹ برابر گرانش زمین ، تایفون (TYPHON) را به کابوس خلبانان جنگنده‌های هوایی تبدیل کرده به گونه‌ای که هیچکس حاضر به رویارویی نزدیک با این شیطان نمی‌شود.
تایفون پر انرژی طی مانورهای خود فشار بسیار سنگینی را به خلبان وارد می‌آورد که اگر لباس ضد شتاب پیشرفته این هواپیما وجود نداشت، شاید هیچ خلبانی را یارای تاب آوردن این فشارها نبود.
علاوه بر این پیشرفته‌ترین نمایشگر کلاه خلبان موجود در جهان متعلق به این هواپیماست که در ترکیب با موشکهای قدرتمند IRIS-T و ایم ۱۳۲ قابلیتی وحشتناک برای شلیک به هر هدفی که در دید خلبان قرار گیرد را فراهم می‌کنند.
تفاوتی نمی‌کند موقعیت جنگندهی دشمن در چه جهتی از هواپیما قرار گرفته، تنها کافی است خلبان تایفون آن را ببیند تا آتش مرگبار سلاح‌هایش را بر روی آن نشانه رود. البته در گذشته عملکرد تایفون در زاویه حمله زیاد چندان تعریفی نداشت اما به تازگی بهینه سازی‌های آیرودینامیکی جدیدی جهت رفع این نقیصه روی آن صورت گرفته است.
این بهینه سازی‌ها شامل فلپرون‌های گسترش یافته و بزرگتر، بهبود طراحی سطوح طوقه مانند آیرودینامیکی روی بدنه و توسعه ریشه لبه حمله می‌باشند که به کمک آنها تایفون توانسته است بر محدودیت‌های گذشته خود نیز فائق آید. بدین ترتیب این جنگنده با اتکا به توانمندی خود برای حفظ انرژی و ویژگی‌های آیرودینامیکی بهبود یافته حملات مرگ آوری را در زاویه حمله زیاد ترتیب دهد.
کاری که در جنگنده اف 18 یک ریسک محسوب می‌شود. هر چند اف 18 نیز می‌تواند به مدد مانور پذیری خوب خود در زاویه حمله زیاد حملات موفقی داشته باشد اما این جنگنده طی اوجگیری به سرعت انرژی خود را از دست می‌دهد اما تایفون می‌تواند با انرژی بالا حمله را ادامه دهد.
این بدان معناست که اگر حریف در اولین حمله موفق به انهدام تایفون نشود کلاهش پس معرکه است چرا که تایفون پر انرژی حمله را ادامه می‌دهد. این قابلیت حفظ انرژی تایفون موضوعی است که خلبانان اف ۲۲ را پس از رویارویی با آن به حیرت واداشته است.
پیروزی‌های پیاپی این جنگنده در تمرینات رزم هوایی نزدیک از تایفون هم مانند رپتور یک اسطوره ساخته و حتی بنا به گفته خلبانان رپتور، هر چند عملکرد تایفون در نبرد نزدیک مانند رپتور است اما بهره‌گیری از موشکهای بهتر و اندازه کوچکتر باعث شده تایفون یک سرو گردن بالاتر قرار گیرد.
از جنگ جهانی دوم تا کنون، یک سوی این نبرد خلبانان بوده‌اند و سوی دیگر مهندسان، چرا که پیروزی در نبرد نزدیک به ترکیبی از مهارت و فناوری وابسته است. در ادامه قدرتمندترین جنگنده‌های نبرد نزدیک معرفی می‌شوند.
البته نباید از نظر دور داشت که رتبه بندی انجام شده تقریبی است چرا که کارآیی جنگنده‌ها به سرعت و ارتفاع پرواز و بسیاری عوامل دیگر بستگی دارد و هر جنگنده در یک شرایط خاص بهترین کارآیی خودش را به نمایش می‌گذارد که ممکن است در یک نبرد واقعی، شرایط به نفع طرف مقابل باشد.
۱۰- به صورت مشترک برای جنگنده‌های داسو میراژ ۲۰۰۰ و بویینگ/مک‌دانل داگلاس اف ۱۵ ایگل
جنگندهی فرانسوی «داسو میراژ ۲۰۰۰» (Dassault Mirage 2000) از بیشتر جهات با جنگندهی اف ۱۶ برابری می‌کند، اما نرخ گردش ناگهانی آن در ارتفاعات متوسط و زیاد بیشتر از رقیب آمریکایی است با این وجود گفته می‌شود نرخ گردش مداوم آن که هواپیما می‌تواند تمام مدت پرواز آن را حفظ کند، کمتر از جنگندهی اف ۱۶ است.
نیروی هوایی هند گزارش کرده که این جنگنده در تمرینات رزم هوایی در برابر میگ ۲۹ روسی عملکرد ضعیفتری داشته است. به هر ترتیب میراژ ۲۰۰۰ با بال‌های مثلثی بزرگ و دلتا شکلش یک جنگندهی سریع و بلند پرواز شناخته می‌شود.
میراژ ۲۰۰۰ با بال‌های مثلثی بزرگ و دلتا شکلش یک جنگندهی سریع و بلند پرواز شناخته می‌شود
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: دارد از نوع MICA
- میزان پنهان‌کاری بصری: خوب
- نسبت نیروی پیشران به وزن: ضعیف
- توانایی پرواز با زاویه‌ی حمله‌ی زیاد: ضعیف
- نرخ گردش مداوم: ضعیف
- نرخ گردش ناگهانی: عالی
جنگندهی «اف ۱۵» (Boeing F15 Eagle) که زمانی حاکم بی چون و چرای آسمان بود، امروزه عرصه را برای جوان‌ترها باز کرده است. هر چند این جنگنده در تمرینات عملکرد بسیار خوبی از خود نشان می‌دهد اما گفته می‌شود این امر بیش از آنکه به خاطر توانمندی‌های ذاتی اف ۱۵ باشد، از مهارت خلبانان کارکشته و قدیمی این پرنده‌ها نشات می‌گیرد.
این جنگنده که به خوبی مسلح شده و مجهز به امکانات مناسبی است، هنوز هم از احترام ویژه‌ای میان خلبانان برخوردار است. آخرین گزارش‌ها از تمریناتی که برای مقابله با نیروی هوایی هند طراحی شده‌اند نشان می‌دهند با وجود توانمندی بیشترسوخوی ۳۰ روسی در اجرای مانورهای پیچیده با سرعت کم، جنگنده اف ۱۵ قادر است با استفاده از تاکتیک‌های بهتر، از میدان پیروز خارج شود.
اف ۱۵ همچنان یکی از بهترین جنگنده‌های نبرد هوایی است
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: دارد از نوع ایم-۹ ایکس و پیتون ۵/۴
- میزان پنهان‌کاری بصری: ضعیف
- نسبت نیروی پیشران به وزن: خوب
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: ضعیف
- نرخ گردش مداوم: خوب
- نرخ گردش ناگهانی: خوب
۹- چنگدو جی ۱۰
مثل خود چینی‌ها، ظاهر کوچکش ممکن است کمی غلط انداز باشد، اما شایعاتی هست که می‌گویند در تمرینات، حریفان بزرگتر از خود مانند سوخوی ۲۷ و جی ۱۱ را با گردش‌های ناگهانی وحشتناکی که تا ۳-/۹+ برابر شتاب جاذبه، به هواپیما فشار می‌آورد، به زانو درآورده است.
این جنگنده همچنین گردش‌هایی که تا ۸.۹ برابر شتاب جاذبه فشار وارد می‌کنند را به راحتی تحمل می‌کند. البته بعید است که هیچ خلبانی بتواند بیش از چند ثانیه نزدیک به ۹ برابر وزن خود را روی صندلی تحمل کند. با این وجود خلبان‌های این جنگنده در نمایش‌های عمومی چنان پیچ و تاب‌هایی به هواپیما می‌دهند که همگان را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
جنگندهی «چنگدو جی ۱۰» (Chengdu J10) به طور کلی امتیازات بسیار بالایی را در شعاع گردش کم، پنهان‌کاری بصری و عملکرد در سرعت پایین کسب کرد، ضمن آنکه دید بسیار وسیع خلبان در این هواپیما یک امتیاز ویژه دیگر نیز برای این جنگنده چینی منظور می‌کند.
چنگدو جی ۱۰ یکی از بهترین جنگنده‌های چینی است
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: خیر، در حال حاضر تنها موشک پی-ال ۸ بر روی آن نصب شده
- میزان پنهان‌کاری بصری: عالی
- نسبت نیروی پیشران به وزن: خوب
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: خوب
- نرخ گردش مداوم: خوب
- نرخ گردش ناگهانی: خوب
۸- جنرال‌داینامیکس/لاکهیدمارتین اف ۱۶ فالکون
مهندسان، زمانی که این هواپیما را طراحی می‌کردند تنها به فکر یک چیز بودند، نبرد نزدیک. هر چند دوران اوج این هواپیما گذشته اما هنوز هم می‌تواند ماموریتی را که به خاطر آن طراحی شده به خوبی انجام دهد، البته این جنگندهی سالخورده کمی هم چاق شده چرا که برای به روز ماندن تجهیزات جدیدی را بر روی آن نصب کرده‌اند.
یکی از جذاب‌ترین این تجهیزات «سامانه‌ی مشترک نشانگر نصب شده بر روی کلاه خلبان» (Joint helmet mounted clue) است. در جنگ جهانی دوم خلبان‌ها برای نشانه روی مسلسل روی هواپیمای یکدیگر، چنان در آسمان به هم میپیچیدند که سربازان در روی زمین با نگاه کردن به آنها سرگیجه می‌گرفتند چرا که می‌بایست حتما برای هدفگیری، مگسک نشانه‌روی روی دماغه هواپیما را دقیقا به سمت دشمن بگیرند.
بعدها که موشکهای هدایت شونده وارد کارزار شدند، نقطه نشانه روی به یک مربع شیشه‌ای بزرگ تبدیل شد که کافی بود هواپیمای دشمن در آن قرار گیرد تا موشک بر روی هدف قفل شود. سامانه جدیدی که روی کلاه خلبانان جنگنده اف ۱۶ نصب شده در واقع همان مربع شیشه‌ای است که روی کلاه خلبان گذاشته‌اند.
البته کمی مخلفات مثل نمایش اطلاعات پرواز هم به آن اضافه شده. بدینترتیب کافی است که خلبان سر خود را بچرخاند تا حسگرهای نشانه روی به سمت هدف قرار گیرند. قابلیت‌های این کلاه جالب وقتی با موشکهای جدید اف ۱۶ شامل «ایم ۹ ایکس» (AIM 9X) و «پیتون ۵» (Python 5) ترکیب شوند، ترس را در جان حریف می‌اندازند.
اما وحشت واقعی هنگامی دشمن را فرا می‌گیرد که یک موشک پیتون ۵ از یک اف ۱۶ به سویش رها شود. برخی معتقدند این سلاح، یکی از بهترین موشکهای هوا به هوای جهان است که نه تنها به خوبی در برابر اخلال مقاومت می‌کند بلکه به خاطر محدوده‌ی وسیع درگیری (weapon engagement zone)، از هر جهتی که نزدیک شود، رهایی از چنگال آن به سختی ممکن است.
مهندسان، زمانی که اف ۱۶ را طراحی می‌کردند تنها به فکر یک چیز بودند، نبرد نزدیک!
هواپیمای اف ۱۶ با بال‌هایی کوچکتر نسبت به همتایانی چون میراژ ۲۰۰۰ انرژی را کمتر هدر می‌دهد چرا که با مقاومت هوای کمتری مواجه است. کوچک بودن این جنگنده همچنین موجب می‌شود که در نبرد از فاصله‌ی نزدیک به آسانی از چشم دشمن پنهان شود و با یک گردش حیرت آور که از مشخصه‌های اف ۱۶ هست در موقعیتی قرار بگیرد که حریف تصورش را هم نمی‌کند.
این هواپیما در مقایسه با جنگنده سوپرهورنت (Super Hornet) با تجهیزات یکسان، از نسبت نیروی پیشران به وزن بیشتری برخوردار است و در ارتفاع زیر ۱۰ هزار پا، عملکردی مشابه جنگنده تایفون (Typhon) از خود نشان می‌دهد. این جنگنده حریفی نیست که کسی آن را به دیده‌ی تحقیر نگاه کند.
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد، سامانه نشانگر مشترک قابل نصب روی کلاه خلبان
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: دارد، ایم ۹ ایکس، پیتون
- میزان پنهان‌کاری بصری: خوب
- نسبت نیروی پیشران به وزن: خوب
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: خوب
- نرخ گردش مداوم: خوب
- نرخ گردش ناگهانی: عالی
۷- سوخوی ۳۰
بارزترین ویژگی جنگنده «سوخوی ۳۰» (Sukhoi 30) ، چابکی خارق‌العاده آن هنگام پرواز با سرعت پایین است. سوخو ۳۰ قدرت مانور باورنکردنی خود در سرعت‌های پایین را مرهون آیرودینامیک عالی و سامانه تغییر زاویه بردار رانش ۳ بعدی موتورش است.
روی کلاه خلبان سوخوی ۳۰ هم مانند جنگنده اف ۱۶ یک سامانه هدفگیری نصب شده که با کمک آن، موشکهای کوتاه برد و کارآمد جنگنده، روی اهداف مورد نظر خلبان قفل می‌شوند. توپ قدرتمند و دقیق این جنگنده هم قادر است در هنگام لزوم، بارانی از گلوله را بر سر دشمن بریزد.
تنها مشکل جنگندهی سوخوی ۳۰ هیکل بزرگ آن است که به زحمت می‌توان آن را از دید خلبانان دشمن پنهان کرد.
بارزترین ویژگی جنگنده «سوخوی ۳۰»، چابکی خارق‌العاده آن هنگام پرواز با سرعت پایین است
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد، سامانه نشانگر مشترک قابل نصب روی کلاه خلبان
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: ندارد، البته موشک آر-۴۶ برای آن در نظر گرفته شده و موشک آر-۴۷ هم در آینده روی آن نصب خواهد شد.
- میزان پنهان‌کاری بصری: ضعیف
- نسبت نیروی پیشران به وزن: خوب- عالی
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: عالی
- نرخ گردش مداوم: خوب
- نرخ گردش ناگهانی: عالی
۶- میگ ۲۹
با وجود سن بالا، میگ ۲۹ که در بسیاری از سامانه‌های تسلیحاتی با جنگنده فلنکر (Flanker) مشترک است، این جنگنده هنوز هیبت خود را حفظ کرده و رعب‌آور است.
در حال حاضر، مدل هندی این جنگنده به نام میگ ۲۹ K/KUB مجهزترین نوع این جنگنده است اما این نوع تنها می‌تواند تا ۷ برابر شتاب جاذبه‌ی زمین را تحمل کند در حالیکه مدل زمین پایه قادر است تا شتابی ۹ برابر شتاب جاذبه زمین را تاب بیاورد.
بر اساس مطالعات شرکت سازنده از جنگ‌های واقعی، سازه مستحکم میگ ۲۹ درجه‌ای از حفاظت را برای آن در میادین نبرد تامین می‌کند. یکی از خلبانان اف ۱۶ که با میگ ۲۹ رویارویی داشته است، اظهار می‌کند در سرعت‌های پایین، جنگیدن با میگ ۲۹ مثل نبرد با اف ۱۸ است با این تفاوت که میگ از قدرت موتور بالاتری برخوردار است.
دماغه هورنت در سرعت پایین واقعا قابل هدایت به اطراف است اما برای بازیابی انرژی باید از ارتفاع خودش بکاهد که این امر به ما اجازه می‌دهد بالای سرش قرار گیریم. میگ ۲۹ هم در سرعت پایین به همین صورت قابل هدایت است اما قادر است با سرعت بیشتری انرژی خودش را بازیابی کند.
با وجود سن بالا، میگ ۲۹ که در بسیاری از سامانه‌های تسلیحاتی با جنگنده فلنکر مشترک است
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد، سامانه نشانگر مشترک قابل نصب روی کلاه خلبان
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: ندارد، البته موشک آر ۴۶ برای آن در نظر گرفته شده و موشک آر ۴۷ هم در آینده روی آن نصب خواهد شد.
- میزان پنهان‌کاری بصری: متوسط ( ضعیف در مدلهای جدید به خاطر دود غلیظ موتورها)
- نسبت نیروی پیشران به وزن: خوب- عالی
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: عالی
- نرخ گردش مداوم: خوب
- نرخ گردش ناگهانی: خوب- عالی
۵- ساب JAS 39 گریپین
یک ضرب المثل مخصوص خلبان‌ها می‌گوید:«دید را ازدست دادی، نبرد را از دست دادی» به نظر می‌رسد طراحان گریپن این ضرب المثل را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند و این جنگنده، چنان کوچک از کار درآمده که یک لحظه چشم برداشتن از آن در نبرد نزدیک موجب می‌شود دیگر نتوانید آن را پیدا کنید تا زمانی که ناگهان آن را پشت سر خود می‌بینید و آن موقع دیگر رهایی از چنگال حریف به سادگی ممکن نیست.
هر چند این هواپیما قدرتمندترین جنگنده لیست ما محسوب نمی‌شود اما چابکی آن خیره کننده است، ضمن آنکه این هواپیما به خوبی تسلیح شده و به خوبی، خلبان را از وضعیت هواپیما و شرایط نبرد آگاه مي‌کند.
نمایشگر نصب شده روی کلاه خلبان بر گرفته از سامانه بسیار پیشرفته موجود در جنگنده تایفون است و ترکیب آن با موشکهای قدرتمند IRIS-T توانمندی‌های هر یک از این سامانه‌ها را دو چندان می‌کند. IRIS-T یک سلاح برجسته است که ضمن برخورداری از چابکی و قدرت بالا، دقت زیادی در تمیز دادن اهداف از یکدیگر دارد.
ساب JAS 39 گریپین چنان کوچک ساخته شده که هدف قرار دادن آن در نبرد کار مشکلی است
گریپن در یک کلام جنگنده‌ای است که به خوبی انرژی خود را حین نبرد حفظ می‌کند و کمترین بازتاب راداری را در میان جنگنده‌های لیست ما دارد ضمن آنکه با دید چشمی هم به سختی قابل رویت است.
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد، کبرا
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: دارد، IRIS-T
- میزان پنهان‌کاری بصری:عالی
- نسبت نیروی پیشران به وزن: خوب
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: خوب
- نرخ گردش مداوم: عالی
- نرخ گردش ناگهانی: خوب
4- جنگنده داسو رافال
نبردهای هوایی نزدیک پر از جست و خیز و تعقیب و گریز هستند. طی عملیات بسیار پیش می‌آید که خلبان مجبور می‌شود در حالیکه دماغه هواپیما رو به بالا است و اصطلاحا هواپیما در زاویه حمله زیاد قرار گرفته، مانورهای دیگری هم انجام دهد.
اینجا جایی است که رافائل (Rafale) عرض اندام می‌کند و حتی از جنگنده تایفون هم پیش می‌افتد. اما این همه آن چیزی نیست که رافائل در چنته دارد. پیشرفته‌ترین توپ هوایی جهان بر روی این جنگنده نصب شده و هر چند تجهیزات نصب شده روی کلاه خلبان یک نقطه ضعف در این جنگنده به شمار می‌رود اما به طور کلی خلبان‌ها از رابط کاربری آن بسیار راضی هستند.
همچنین این جنگنده مثل تمام ناونشین‌ها در سرعت‌های پایین بسیار آرام است تا حدی که می‌توان آن را حین انجام عملیات با پایین‌ترین سرعت‌های معمول در نبردهای هوایی نزدیک، مطیع و حرف گوش کن نگاه داشت. این در حالی است که معمولا در سرعت‌های پایین به دلیل کاهش سرعت جریان هوا روی سکان‌ها، کارآیی فرامین به شدت افت می‌کند و هواپیما از فرمان خلبان تبعیت کمتری نشان می‌دهد.
این جنگنده فرانسوی همچنین می‌تواند در ارتفاعات نزدیک به سطح دریا، گردش‌های ناگهانی انجام دهد که از عهده تایفون خارج است. رافال با ایستادگی قابل تحسین در برابر اف ۲۲ حین تمرینات نشان داده است که یک جنگنده‌ي سرسخت در نبردهای هوایی نزدیک محسوب می‌شود.
رافال با ایستادگی در برابر اف ۲۲ حین تمرینات نشان داده که یک جنگنده‌ي سرسخت در نبردهای هوایی نزدیک محسوب می‌شود
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: ندارد
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: دارد، MICA
- میزان پنهان‌کاری بصری: متوسط
- نسبت نیروی پیشران به وزن: خوب
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: خوب
- نرخ گردش مداوم: خوب
- نرخ گردش ناگهانی: عالی، به ویژه در سرعت‌های پایین
3- جنگندهی لاکهیدمارتین اف ۲۲ رپتور
نسبت عالی توان موتور به وزن هواپیما، بارگذاری کم بال، مجهز بودن به تغییر دهنده جهت رانش موتور ۲ بعدی از شکارچی (RAPTOR) یک جنگندهی ترسناک ساخته که هر کسی، جرئت چشم در چشم شدن با آن را پیدا نمی‌کند. اما این غول دنیای جنگنده‌های هوایی نقاط ضعفی دارد که گاهی آن را مغلوب می‌کند.
اولین آنها ابعاد بزرگ آن است که پنهان شدنش از دید خلبانان را در یک نبرد نزدیک بسیار سخت می‌کند. همچنین کلاه خلبانان این هواپیما از نمایشگر برخوردار نیست و خلبان باید برای هدفگیری موشک حتما دماغه را به سوی هدف بگیرد. علاوه بر این موشکهای برد کوتاه این هواپیما دیگر خیلی قدیمی شده ضمن آنکه این پرنده تنها قادر به حمل ۲ موشک ایم ۹ ام (AIM 9M) آن هم در داخل بدنه است که بدینترتیب شیوه استفاده از آنها بسیار محدود می‌شود.
اف ۲۲ یک جنگندهی ترسناک است که هر کسی، جرئت چشم در چشم شدن با آن را پیدا نمی‌کند
بر اساس صحبت‌های خلبانان تایفون که در برابر اف ۲۲ قرار گرفته‌اند، هر چند تغییر دهنده بردار رانش موتور رپتور به اجرای مانورهای پیچیده کمک می‌کند اما با به کارگیری آن فورا هواپیما انرژی خود را از دست می‌دهد. همین عوامل باعث شده که خلبانان رپتور همیشه سعی کنند جنگ را به ارتفاعات بالا و در سرعت‌های زیاد بکشانند.
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: ندارد
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: ندارد
- میزان پنهان‌کاری بصری: ضعیف
- نسبت نیروی پیشران به وزن: عالی
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: عالی
- نرخ گردش مداوم: عالی
- نرخ گردش ناگهانی: عالی
2- جنگنده مک‌دانل‌داگلاس/بویینگ اف-ای ۱۸ سوپرهورنت
فرمان‌پذیری یا هندلینگ واژه‌ای آشنا برای تمام رانندگان است، اگر فرض کنیم جنگنده اف ۱۸ یا هورنت(Hornet) یک خودرو می‌بود رانندگان عاشق هندلینگ آن می‌شدند چرا که خلبانان روی دماغه این هواپیما تسلط بسیار عالی دارند و به راحتی آن را به جهت دلخواهشان هدایت می‌کنند.
موشکهای ایم ۹ ایکس که در زیر بال این هواپیما قرار گرفته هم در نبرد هوایی نزدیک یک نقطه اتکا به شمار می‌رود. این هواپیما در ارتفاع کم به خوبی پا به پای سایر جنگنده‌ها نبرد می‌کند اما اگر برای هدف قرار دادن یک رپتور (RAPTOR) ، تایفون یا رافائل به ارتفاعات اوج بگیرد در برابر آنها چندان حرفی برای گفتن ندارد.
حتی خلبانان اف ۱۶ می‌گویند سوپرهورنت که نوع ارتقاء یافته‌ی هورنت‌های قدیمی است در ارتفاعات بالا خیلی سریعتر از جنگنده آنها انرژی خود را از دست می‌هد. اما اگر پای مانورهای سنگین به میان کشیده شود سازه هورنت‌های قدیمی خیلی بهتر از سوپر هورنت‌ها فشار را تحمل می‌کنند چرا که پدربزرگ‌ها می‌توانستند تا ۹ برابر گرانش زمین شتاب را تحمل کنند در حالیکه سوپرهورنت‌های جوان بیش از ۷ برابر گرانش زمین توان تحمل فشار ندارند ندارند.
اگر فرض کنیم جنگنده اف ۱۸ یا هورنت یک خودرو بود رانندگان عاشق هندلینگ آن می‌شدند
یکی از خلبانان این جنگنده‌ها از قابلیت خارق‌العاده اف ۱۸ برای انجام مانوری به نام (Turbo nose down) یاد می‌کند که می‌تواند طی اوجگیری با زاویه حمله زیاد که این جنگنده با از دست دادن انرژی به سرعت از نفس می‌افتد او را از مهلکه نجات دهد.
خلبان در این مانور، توان اضافی موتور را برای بیرون کشیدن ناگهانی هواپیما از حالت پرواز با زاویه حمله زیاد به کار می‌گیرد و به سرعت هواپیما را از وضعیت خطرناکی که به آن دچار شده خارج می‌کند.
اما اگر به هر ترتیب هواپیمای دشمن در پشت سر هورنت قرار بگیرد، هنوز یک برگ برنده دیگر برای بازی هورنت مانده و آن موشکهای ایم-۱۳۲ هستند که قادرند پس از شلیک شدن، ۱۸۰ درجه چرخیده و سپس در کسری از ثانیه روی اهدافی در موقعیت ساعت ۶ قفل و آنها را منهدم کنند.
البته این یک تاکتیک دفاعی پر ریسک است و اجرای آن خلبانانی با اعصاب آهنین را می‌طلبد که به فناوری اعتماد کامل کنند.
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: دارد، ایم ۹ ایکس و ایم ۱۳۲
- میزان پنهان‌کاری بصری: متوسط
- نسبت نیروی پیشران به وزن: خوب
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: عالی
- نرخ گردش مداوم: خوب
- نرخ گردش ناگهانی: عالی
1- جنگنده یوروفایتر تایفون
گردش‌های وحشیانه، توان اضافی بسیار زیاد این موتور و نمایش یک عملکرد واقعی در شتاب ۹ برابر گرانش زمین ، تایفون (TYPHON) را به کابوس خلبانان جنگنده‌های هوایی تبدیل کرده به گونه‌ای که هیچکس حاضر به رویارویی نزدیک با این شیطان نمی‌شود.
تایفون پر انرژی طی مانورهای خود فشار بسیار سنگینی را به خلبان وارد می‌آورد که اگر لباس ضد شتاب پیشرفته این هواپیما وجود نداشت، شاید هیچ خلبانی را یارای تاب آوردن این فشارها نبود.
علاوه بر این پیشرفته‌ترین نمایشگر کلاه خلبان موجود در جهان متعلق به این هواپیماست که در ترکیب با موشکهای قدرتمند IRIS-T و ایم ۱۳۲ قابلیتی وحشتناک برای شلیک به هر هدفی که در دید خلبان قرار گیرد را فراهم می‌کنند.
تفاوتی نمی‌کند موقعیت جنگندهی دشمن در چه جهتی از هواپیما قرار گرفته، تنها کافی است خلبان تایفون آن را ببیند تا آتش مرگبار سلاح‌هایش را بر روی آن نشانه رود. البته در گذشته عملکرد تایفون در زاویه حمله زیاد چندان تعریفی نداشت اما به تازگی بهینه سازی‌های آیرودینامیکی جدیدی جهت رفع این نقیصه روی آن صورت گرفته است.
این بهینه سازی‌ها شامل فلپرون‌های گسترش یافته و بزرگتر، بهبود طراحی سطوح طوقه مانند آیرودینامیکی روی بدنه و توسعه ریشه لبه حمله می‌باشند که به کمک آنها تایفون توانسته است بر محدودیت‌های گذشته خود نیز فائق آید. بدین ترتیب این جنگنده با اتکا به توانمندی خود برای حفظ انرژی و ویژگی‌های آیرودینامیکی بهبود یافته حملات مرگ آوری را در زاویه حمله زیاد ترتیب دهد.
کاری که در جنگنده اف 18 یک ریسک محسوب می‌شود. هر چند اف 18 نیز می‌تواند به مدد مانور پذیری خوب خود در زاویه حمله زیاد حملات موفقی داشته باشد اما این جنگنده طی اوجگیری به سرعت انرژی خود را از دست می‌دهد اما تایفون می‌تواند با انرژی بالا حمله را ادامه دهد.
این بدان معناست که اگر حریف در اولین حمله موفق به انهدام تایفون نشود کلاهش پس معرکه است چرا که تایفون پر انرژی حمله را ادامه می‌دهد. این قابلیت حفظ انرژی تایفون موضوعی است که خلبانان اف ۲۲ را پس از رویارویی با آن به حیرت واداشته است.
تایفون کابوس خلبانان جنگنده‌های هوایی است به گونه‌ای که هیچکس حاضر به رویارویی نزدیک با این شیطان نمی‌شود
پیروزی‌های پیاپی این جنگنده در تمرینات رزم هوایی نزدیک از تایفون هم مانند رپتور یک اسطوره ساخته و حتی بنا به گفته خلبانان رپتور، هر چند عملکرد تایفون در نبرد نزدیک مانند رپتور است اما بهره‌گیری از موشکهای بهتر و اندازه کوچکتر باعث شده تایفون یک سرو گردن بالاتر قرار گیرد.
- نمایشگر مستقر روی سر خلبان: دارد
- موشک پیشرفته مخصوص نبرد نزدیک: دارد، ایم ۱۳۲ و IRIS-T
- میزان پنهان ماندن از دید چشمی: متوسط
- نسبت نیروی جلوبرنده به وزن: عالی
- توانایی پرواز با زاویه حمله زیاد: ضعیف
- نرخ گردش مداوم: عالی
- نرخ گردش ناگهانی: عالی
.: Weblog Themes By Pichak :.